با میانگین روزی ۱۵ دلار (حدود ۵۰۰ هزار تومان) هزینه کردن به ازای هر نفر در تهران، می‌توانید بهترین رستوران، تفریحات، سینما و تئاتر و… را تجربه کنید. ولی اگر در سوئیس، نروژ و امارات بروید، با این ۱۵ دلار، بهترین‌ها که هیچ، حداقل‌ها را هم نمی‌توانید تجربه کنید. این چالشی بود که «مک دونالد» خیلی با آن درگیر بود، چون در ۱۱۹ کشور (از فقیرترین تا ثروتمندترین) حضور دارد، پس طبیعتا نمی‌تواند یک قیمت واحد برای همه کشورها تعیین کند. از طرفی مواد اولیه، حمل و نقل، نیروی کار و… هم در کشورها هزینه متفاوتی دارد. اما مک دونالد چطور این مشکل را حل کرد و چگونه این مشکل به مفهومی به نام شاخص بیگ مک تبدیل شد؟
«مک دونالد» یک سری محاسبات انجام داد و تمامی عوامل را دخیل کرد که آدم‌ها در کشورهای مختلف بتوانند با قدرت خریدی که دارند مک دونالد بخرند. مک دونالد آنقدر این محاسباتش را دقیق و خوب انجام داد که اکونومیست یک شاخص تعریف کرد به اسم شاخص «بیگ مک».
شاخص بیگ مک چیست؟
«بیگ مک» یکی از ساندویچ‌های محبوب مک دونالد است. شاخص بیگ مک قیمت یک ساندویچ را در نظر گرفته و کشورها را با هم مقایسه می‌کند. برای مثال اگر قیمت بیگ مک در یک کشور ۳ دلار است و در یک کشور دیگر ۶ دلار، این نشان می‌دهد هزینه زندگی کردن در شهر دوم، دو برابر شهر اول است.
ما در ایران مک دونالد نداریم که بتوانیم بیگ مک را حساب کنیم، ولی بیایید با هم این کار را انجام بدهیم. اگر شبیه‌ترین ساندویچ به بیگ مک را لحاظ کنیم، می‌بینم که یک همبرگر دوبل با کیفیت مناسب در تهران حدود ۷۵ هزار تومان و به عبارتی ۲.۵ دلار است. قیمت بیگ مک در بقیه کشورها به چه صورت است؟
قیمت «بیگ مک» در کشورهای مختلف چقدر است؟
گرانترین‌ها: سوئیس ۷.۳ دلار، سوئد ۶.۴، نروژ ۶.۱، آمریکا ۵.۶، اسرائیل ۵.۳، کانادا ۵.۲
ارزان‌ترین‌ها: هند ۱.۶، لبنان ۱.۷، روسیه ۱.۸، ترکیه ۲، آفریقای جنوبی ۲.۱
با توجه به شاخص بیگ مک و فرضیاتی که برای ایران لحاظ کردیم، پس هزینه زندگی در سوئیس و سوئد سه برابر ایران است و در آمریکا و کانادا حدود دو برابر. یکی از علت‌هایی که ایرانی‌ها زیاد به ترکیه مهاجرت می کنند هم همین است، چون هزینه زندگی در تهران و استانبول خیلی تفاوت فاحشی ندارد.
اما دو نکته تکمیلی:
۱. اگر قصد مهاجرت یا سفر دارید، در کنار عواملی که در نظر می‌گیرید، شاخص بیگ مک را هم لحاظ کنید. مثلا اگر بین آمریکا و کانادا مردد هستید، هزینه زندگی تقریبا یکی است، ولی اگر بین سوئیس و کانادا مردد هستید، باید بدانید زندگی در سوئیس ۱.۵ برابر بیشتر از کانادا برای شما هزینه دارد.
۲. در اقتصاد شاخصی داریم به نام «شاخص قیمت مصرف کننده» که به آن cpi هم می‌گویند. در این شاخص، یک سبد از مجموعه‌ای از کالا و خدمات را تشکیل می‌دهند. این شاخص با استفاده از تغییرات قیمت برای هر مورد از این کالا یا خدمات در یک دوره زمانی مشخص محاسبه می‌شود. شاخص بیگ مک و cpi تا حد خیلی زیادی نزدیک هم هستند.
